گفته میشود که “نفت و آب ترکیب نمیشوند” و این امر تا حد زیادی صادق است، لذا میتواند به عنوان یک راهحل، به عنوان امولسیون عمل کند.
در یک امولسیون که در آن آب جزء اصلی است، روغن به صورت قطره ها به صورت یکنواخت در سراسر فاز آب پخش می شود. غلظت و اندازه قطرات روغن به آشفتگی بستگی دارد. اگر امولسیون باقی بماند، دو مولفه به دلیل تفاوت چگالی، شروع به جدا شدن میکنند. اگرچه، این امر عموما یک جداسازی کامل ممکن نیست و بخشی از قطرات روغن یا نفت در آب معلق باقی میماند. ترکیباتی مثل surfactant ها وجود دارند که امولسیفایر هستند و دو ماده مخلوط نشدنی را که با هم مخلوط میشوند حفظ میکنند.
در بسیاری از کاربردهای صنعتی، emulsion های نفتی مانند موارد زیر تولید میشوند:
۱. آبهای آلوده به هیدروکربنها.
۲.آب تزریق شده در گمانه ها برای جابجایی روغن.
۳. lubricant یا روان کننده ها در فرآیندهای مکانیکی مورد استفاده برای کاهش فرسودگی قطعات فلزی.
۴. آب شستشو در فرآیندهای گالوانیکی و تصفیه سطحی.
در تمام این موارد، اگر قصد ریختن این پساب به سیستم فاضلاب عمومی یا استفاده مجدد از آب باشد، یک سیستم تصفیه آب روغنی موثر ضروری خواهد بود. فرآیندهای مختلفی وجود دارند که به این هدف میرسند؛ اگر چه، هیچ تکنیک مناسبی برای تمام شرایطی که ممکن است بوجود آیند به جز تبخیر خلاء وجود ندارد.
معمولترین فرایندهای برای جداسازی آب و روغن عبارتند از:
تبخیر خلا.
فرآیند تبخیر تنها راه برای جداسازی نفت از آب بدون نیاز به تصفیه پساب یا نیاز به فرآیندهای بعدی است، چرا که آب تولید شده کیفیت بالاتری دارد و میتواند مستقیما مجددا استفاده شود.
با توجه به پسماندها، برخلاف فرآیندهای مربوط به غشا، دیگر پساب باقیمانده ای تولید نمیشود. یک باقیمانده نیمه جامد ایجاد میشود که به علت ترکیبش میتواند در فرایندهای دیگر مثلا در یک هضم غیر هوازی به کار رود.
مزیت بزرگ دیگر تبخیر خلا پساب روغنی یا نفتی، ظرفیت بالای آن برای انطباق با ویژگیهای متغیر پساب تحت تصفیه بوده و این یک جایگزین قدرتمند و موثر است. علاوه بر آن، چون در خلا عمل میکند، مصرف انرژی در آن لحاظ شده و منجر به کارآیی انرژی بالا میشود.
تجهیزات فشرده هستند و به طور کلی یک فضای فیزیکی بزرگ مورد نیاز نیست. استفاده از آن آسان است و میتواند مفید باشد. بنابراین قطعا جایگزین اصلی تصفیه پساب های نفتی و روغنی است.
فلوتاسیون یا شناور شدن هوا (Dissolved air flotation (DAF.
در شرایطی که هیچ آشفتگی وجود ندارد، از تفاوت در چگالی برای جدا کردن روغن از آب به وسیله شناور شدن استفاده میشود. وقتی قطرات روغن در فاز آبی شکل میگیرند، شروع به بالا رفتن به سطح میکنند. برای تسریع فرآیند شناور شدن روغن یا نفت، هوا در قسمت بالایی مخزن بصورت حباب جریان مییابد. این روش جداسازی کارآمد است اما وقتی میزان جریان تحت تصفیه افزایش مییابد، مقدار زیادی فضا و تجهیزات بزرگ مورد نیاز هستند.
این روش زمانی که نفت و آب پایدار باشند مناسب نیست. در این حالت امولسیون باید با افزودن یک محصول شیمیایی شکسته شود.
تصفیه بیولوژیکی.
اگر چه حذف روغنها، نفت و چربیها به وسیله کاهش بیولوژیکی امکانپذیر است، مشکلات متعددی برای غلبه بر شرایط هوازی و غیر هوازی وجود دارد.
اول، روغن و چربیها ترکیباتی ندارند که باعث تجزیه بیولوژیکی آنها شود مگر اینکه محصولات شیمیایی آنها تزریق شوند و یا با پسماندهای دیگر مخلوط شوند، به گونهای که موجودات ذرهبینی (میکرو ارگانیسم ها) تمام مواد غذایی مورد نیاز برای رشد خود را پیدا کنند.
دوم اینکه، فرآیند بیولوژیکی نوسانات در جریان و یا مقدار بار ورودی را خیلی خوب تحمل نمیکند. علاوه بر این، در یک فرآیند هوازی، تجزیه ارگانیک روغنها و چربیها شامل مصرف بالای اکسیژن، نیاز به انرژی زیاد و هزینههای عملیاتی بالا است. در نهایت، این فرآیند نیازمند یک اپراتور واجد شرایط است.
ممبران یا غشا VSEP
استفاده از غشاهای فیلتراسیون، به طور بالقوه امکان تولید آب با کیفیت بالا را از هر امولسیون نفت در آب فراهم میکند. با این حال، فیلتراسیون با استفاده از غشا دارای موانعی است:
کثیفی غشا که به علت تشکیل یک لایه از بیوفیلم، مواد آلی، غیر آلی یا کلوئیدی و غیره است. این لایه به طور طبیعی بر روی غشا در طول فرآیند فیلتراسیون جمع میشود و باعث کاهش ظرفیت تصفیه میشود.
برای حل این مشکل، غشاهای ارتعاشی VSEP توسعه یافته اند. این یک تکنیک جایگزین است که در آن، تولید امواج برشی در یک زاویه تانژانت نسبت به سطح غشا عمل تمیز کردن را انجام میدهد. لرزش غشا و تولید امواج برشی، جامدات تهنشین شده روی سطح غشا را، در مایع معلق نموده و ضمن کشیدن آن، منافذ غشا را به مایع باز میکنند.
یک تفاوت بزرگ در مقایسه با غشاهای متداول این است که طراحی اصلی به جای افقی، عمودی است، که به این معنی است که فضای مورد نیاز برای هر واحد کمتر از دیگر سیستمهای جداسازی است. این روش جریان آب با کیفیت بالا را ایجاد میکند، اما یک پساب تغلیظ شده را تولید میکند که مستلزم مدیریت خودش است. به علاوه، برای گسترش طول عمر غشا مرتعش، پیش تصفیه مواد غذایی راه مناسبی است.
همانند هر فرآیند مربوط به غشا، مراقبت آنها، تمیز کردن و نگهداری، عوامل بسیار مهمی برای حفظ آنها هستند.
به طور خلاصه، امولسیون های نفتی و روغنی باید قبل از تخلیه آنها تصفیه شود. فرآیندهای مختلفی وجود دارند که میتوانند نفت را از آب جدا کنند و حتی یک پساب آب با کیفیت بالا تولید کنند که اجازه استفاده مجدد آن را میدهد. از میان تمام جایگزینهای ممکن، یکی با بیشترین مزایا، تبخیر خلا به خاطر سادگی، انعطاف، قدرت و اثربخشی آن است.